တိကျမှန်ကန်သော သတင်းအချက်အလက်များကို မျှဝေရန် တာဝန်သည် သတင်းထောက်များ သို့မဟုတ် မီဒီယာဌာနများအပေါ်တွင်သာ မူတည်ခြင်း မဟုတ်ကြောင်း သတိရပါ။ ကျွန်ုပ်တို့ ဖတ်ရှုပြီး မျှဝေသည့်အရာကို ဝေဖန်ပိုင်းခြား သုံးသပ်ရန် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးတွင် တာဝန်ရှိပါသည်။

Echo Chamber ထဲ ပိတ်မိနေပြီလား?
ကိုယ့်ယုံကြည်ချက်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ သတင်းတွေကိုပဲ ကြားနေရတာ၊ တစ်ဖက်သတ်အမြင်တွေနဲ့ပဲ ကြုံနေရတာမျိုး ဖြစ်နေပါသလား။ ဒီလို echo chamber ကနေ လွတ်မြောက်ဖို့ သတင်းရင်းမြစ် ကွဲပြားမှုရဲ့ အရေးပါမှုကို ဒီဆောင်းပါးမှာ ဖတ်ရှုလေ့လာနိုင်ပါတယ်။

လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ သတင်းတွေ ကြည့်ရှုရင်း “နောက်ဘာဖြစ်လာမလဲ သင် မယုံနိုင်စရာပဲ” ဒါမှမဟုတ် “ဒီရိုးရှင်းတဲ့ အကွက်တစ်ခုက အရာအားလုံးကို ပြောင်းလဲပေးလိမ့်မယ်” ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်မျိုးတွေကို မကြာခဏ တွေ့နေရပါတယ်။ Clickbait လို့ လူသိများတဲ့ ဒီလို ဆွဲဆောင်မှုရှိတဲ့ ခေါင်းစဉ်တွေက သင့်ရဲ့ သိချင်စိတ်၊ အံ့သြစိတ်ကို နှိုးဆွပြီး

ကြော်ငြာတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် သတင်းတစ်ပုဒ်ကို ထပ်ခါထပ်ခါကြားရတဲ့အခါ အဲဒီအရာက မှန်တယ်လို့ လက်ခံလာတတ်တဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သဘောတရားတစ်ခု ရှိပါတယ်။ ဒါကို စိတ်ပညာရှင်တွေက “Illusory Truth Effect” လို့ ခေါ်ပါတယ်။ တစ်ခုခုကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ကြားရတဲ့အခါ ဦးနှောက်က အလွယ်တကူ လက်ခံ၊ နားလည်လာပြီး အမှန်တရားလို့

သတင်းခေါင်းစဉ်နှင့် သတင်းအစ (Lead) သည် သတင်းတစ်ပုဒ်၏ အနှစ်ချုပ်ကို ဖော်ပြပေးသည့် အစိတ်အပိုင်းများ ဖြစ်ကြပြီး သတင်းတစ်ပုဒ်လုံးကို ဖတ်ရှုရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။

ဒိုမိန်းနာမည်တွေက အင်တာနက်ပေါ်က ကွန်ပျူတာတွေကို ခွဲခြားသိရှိနိုင်အောင် ကူညီပေးပြီး အသုံးပြုသူတွေအနေနဲ့ ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တွေကို နံပါတ်တွေ အစား နာမည်နဲ့ ရှာဖွေ ဝင်ရောက်နိုင်အောင် လုပ်ပေးပါတယ်။

သတင်းစာပညာရပ်သည် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်၏ ဒီမိုကရေစီစနစ်၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု စသည့် ကဏ္ဍများစွာအပေါ် အရေးပါသော သက်ရောက်မှုများ ရှိပါသည်။

သတင်းစာဖတ်ရှုခြင်းဖြင့် ရရှိလာသော အသိပညာ၊ အတွေးအခေါ်များသည် နိုင်ငံရေးနှင့် လူမှုရေး ပါဝင်ဆောင်ရွက်မှုများတွင် ထိရောက်စွာ ပါဝင်နိုင်စေရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေပါသည်။

ယနေ့ခေတ်တွင် သတင်းမီဒီယာ အမျိုးအစား ပေါင်းစုံ ပေါ်ထွက်လာပြီး လူတို့၏ နေ့စဉ်ဘဝတွင် များစွာ အရေးပါလာပါသည်။ သတင်းစာ၊ ရေဒီယို၊ ရုပ်မြင်သံကြား၊ အွန်လိုင်းသတင်းနှင့် လူမှုကွန်ရက်များသည် သတင်းအချက်အလက်များကို ဖြန့်ဝေရာတွင် အဓိကကျသော နေရာမှ ပါဝင်နေကြသည်။

1. သတင်းရင်းမြစ် အမျိုးအစားများ (Primary, Secondary)
2. သတင်းရယူရာတွင် သတိပြုရမည့် အချက်များ