သတင်း၏ အခြေခံများ

သတင်းဆိုင်ရာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့် လက္ခဏာများ

သတင်း (News) ဆိုသည်မှာ လူအများအတွက် အသစ်ဖြစ်ပြီး အရေးပါသည့် အချက်အလက် သို့မဟုတ် ဖြစ်ရပ်မှန်များကို ဖော်ပြခြင်း ဖြစ်သည်။ သတင်းများသည် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း၊ နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ အားကစား၊ ယဉ်ကျေးမှု စသည်ဖြင့် ကဏ္ဍအသီးသီးမှ ဖြစ်ပေါ်လာနိုင်သည်။ သတင်းစာ၊ မဂ္ဂဇင်း၊ ရေဒီယို၊ ရုပ်မြင်သံကြား၊ အွန်လိုင်း စသည့် မီဒီယာ အမျိုးမျိုးမှတစ်ဆင့် သတင်းများကို ပြည်သူလူထုထံ ဖြန့်ဝေပေးလေ့ ရှိသည်။

သတင်းဆိုင်ရာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်အချို့

မြန်မာအဘိဓာန် – “ကြားသိအပ်သော အဖြစ်အပျက် အကြောင်းအရာ” 

The American Press Institute – “သတင်းဆိုသည်မှာ ပြည်သူများ သိသင့်သည်ဟု သတင်းထောက်တစ်ဦးက ယုံကြည်သော အရာဖြစ်သည်။”

Oxford Dictionary – “သတင်းဆိုသည်မှာ မကြာသေးမီက ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော ဖြစ်ရပ်များ သို့မဟုတ် အခြေအနေများအကြောင်း အသစ်အဆန်းဖြစ်သော အချက်အလက်များ ဖြစ်သည်။”

သတင်း၏ လက္ခဏာများ

သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် အောက်ပါ လက္ခဏာရပ်များ ပါဝင်သင့်သည်။

  • Timeliness (အချိန်နှင့်တပြေးညီ) – သတင်းဆိုသည်မှာ မကြာသေးမီက ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော ဖြစ်ရပ်မှန် ဖြစ်ရမည်။ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်မှာ ကြာလေလေ သတင်းတန်ဖိုး နည်းလေလေ ဖြစ်သည်။
  • Proximity (နီးစပ်မှု) – သတင်းဖြစ်ရပ်သည် ပရိသတ်နှင့် နီးစပ်သော နေရာတွင် ဖြစ်ပွားပါက ပို၍ စိတ်ဝင်စားဖွယ် ဖြစ်လာသည်။ ဒေသတွင်းသတင်းများသည် ထိုဒေသခံများအတွက် ပို၍ အရေးပါသည်။
  • Prominence (ထင်ရှားကျော်ကြားမှု) – ကျော်ကြားသူများ၊ သြဇာရှိသူများနှင့် သက်ဆိုင်သော သတင်းများသည် ပို၍ စိတ်ဝင်စားဖွယ် ဖြစ်သည်။
  • Conflict (ပဋိပက္ခ) – ပဋိပက္ခ၊ ငြင်းခုံမှု၊ ပြိုင်ဆိုင်မှု စသည်တို့ ပါဝင်သော သတင်းများသည် ပို၍ စိတ်ဝင်စားဖွယ် ဖြစ်သည်။
  • Impact (သက်ရောက်မှု) – လူအများ သို့မဟုတ် လူ့အဖွဲ့အစည်းအပေါ် သက်ရောက်မှု ရှိသော သတင်းများသည် သတင်းတန်ဖိုး ပို၍ မြင့်မားသည်။
  • Human Interest (လူသားဆန်မှု) – လူသားဆန်သော စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ ဇာတ်လမ်းများ၊ လူ့အခြေအနေများကို ဖော်ပြသော သတင်းများသည် စာဖတ်ပရိသတ်ကို ဆွဲဆောင်နိုင်သည်။
  • Oddity (ထူးခြားမှု) – ထူးခြားဆန်းပြားသော ဖြစ်ရပ်များ၊ ပုဂ္ဂိုလ်များအကြောင်း သတင်းများသည် စိတ်ဝင်စားဖွယ် ဖြစ်စေနိုင်သည်။

သတင်း၏ အမျိုးအစားများ

သတင်းများကို အမျိုးအစားအမျိုးမျိုး ခွဲခြားနိုင်သည်။ အဓိကအားဖြင့် သတင်းများကို အောက်ပါအတိုင်း ခွဲခြားနိုင်သည်။

  • Hard News (အရေးကြီးသတင်း) – နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ စစ်ရေး၊ ရာဇ၀တ်မှု၊ သဘာဝဘေးအန္တရာယ် စသည့် အရေးပါသော ကိစ္စရပ်များအကြောင်း သတင်းများ ဖြစ်သည်။
  • Soft News (စိတ်ဝင်စားဖွယ်သတင်း) – လူမှုရေး၊ အနုပညာ၊ ဖျော်ဖြေရေး၊ အားကစား၊ ကျန်းမာရေး စသည့် ပေါ့ပါးသည့် သို့မဟုတ် စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ ကိစ္စရပ်များအကြောင်း သတင်းများ ဖြစ်သည်။
  • Investigative News (စုံစမ်းဖော်ထုတ်သတင်း) – အဂတိလိုက်စားမှု၊ အာဏာအလွဲသုံးစားမှု၊ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု စသည်တို့ကို အတွင်းကျကျ စုံစမ်းဖော်ထုတ်တင်ပြသည့် သတင်းများ ဖြစ်သည်။
  • Feature News (ဆောင်းပါးသတင်း) – လူပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ နေရာဒေသများအကြောင်း အသေးစိတ် ဆွေးနွေးတင်ပြသည့် သတင်းဆောင်းပါးများ ဖြစ်သည်။
  • Opinion News (အတွေးအမြင်သတင်း) – သတင်းစာဆရာ သို့မဟုတ် ကျွမ်းကျင်သူများ၏ အမြင်၊ သဘောထားများကို တင်ပြသည့် သတင်းဆောင်းပါးများ ဖြစ်သည်။
  • သတင်းစာပညာသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း အမျိုးမျိုးသော အခန်းကဏ္ဍများမှ ပါဝင်နေသည့်အတွက် သတင်းအမျိုးအစားများလည်း အမျိုးမျိုး ကွဲပြားလာသည်။ သို့သော် သတင်းတိုင်းသည် အမှန်တရား၊ တိကျမှန်ကန်မှု၊ ဘက်မလိုက်မှု စသည့် သတင်းစာပညာ၏ အခြေခံကျင့်ဝတ်များကို လိုက်နာရန် လိုအပ်သည်။

သတင်းတန်ဖိုးရှိသော အချက်များ (Newsworthiness)

သတင်းတစ်ပုဒ်သည် သတင်းတန်ဖိုးရှိမှသာ လူအများ၏ အာရုံစိုက်မှုကို ရရှိပြီး သတင်းတစ်ပုဒ်အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုခံရမည်ဖြစ်သည်။ သတင်းတန်ဖိုးရှိမှု (Newsworthiness) ဆိုသည်မှာ ဖြစ်ရပ် သို့မဟုတ် သတင်းအကြောင်းအရာတစ်ခုသည် သတင်းအဖြစ် တင်ဆက်သင့်သည် မသင့်သည်ကို ဆုံးဖြတ်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် စံနှုန်းများ ဖြစ်သည်။ သတင်းတန်ဖိုးရှိမှုကို အဓိက ဆုံးဖြတ်ပေးသော အချက်များမှာ အောက်ပါအတိုင်း ဖြစ်သည်။

Timeliness (အချိန်နှင့် တပြေးညီ)

သတင်းသည် မကြာသေးမီက ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော ဖြစ်ရပ် သို့မဟုတ် အခြေအနေတစ်ခု ဖြစ်ရမည်။ လူအများသည် အသစ်ဖြစ်သော သတင်းအချက်အလက်များကို ပိုမို စိတ်ဝင်စားကြသည်။ ထို့ကြောင့် သတင်းစာဆရာများသည် ဖြစ်ပျက်ပြီး ချက်ချင်း သတင်းရေးသား တင်ဆက်ရန် ကြိုးစားကြသည်။

 Proximity (နီးစပ်မှု)

သတင်းသည် ပရိသတ်နှင့် နီးစပ်သော သို့မဟုတ် သက်ဆိုင်သော ကိစ္စရပ်ဖြစ်ရမည်။ ဒေသတွင်း သတင်းများသည် နိုင်ငံတကာ သတင်းများထက် ပိုမို စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ ဖြစ်တတ်သည်။ ထို့ကြောင့် သတင်းစာများတွင် ဒေသတွင်း သတင်းများကို ဦးစားပေး ဖော်ပြလေ့ ရှိကြသည်။

 Prominence (ထင်ရှားကျော်ကြားမှု)

သတင်းသည် ထင်ရှားကျော်ကြားသော ပုဂ္ဂိုလ်များ၊ အဖွဲ့အစည်းများ သို့မဟုတ် နေရာဒေသများနှင့် သက်ဆိုင်သော ကိစ္စရပ်ဖြစ်ရမည်။ နာမည်ကြီး နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦး၏ လုပ်ရပ်သည် သာမန်ပြည်သူတစ်ဦး၏ လုပ်ရပ်ထက် ပိုမို သတင်းတန်ဖိုး ရှိနိုင်သည်။

Conflict (ပဋိပက္ခ)

သတင်းသည် ပဋိပက္ခ၊ သဘောထားကွဲလွဲမှု သို့မဟုတ် အငြင်းပွားမှုများ ပါဝင်သော ကိစ္စရပ်ဖြစ်ရမည်။ ပဋိပက္ခများသည် သတင်းတစ်ပုဒ်ကို ပိုမို စိတ်ဝင်စားဖွယ် ဖြစ်စေပြီး ပရိသတ်၏ အာရုံကို ဖမ်းစားနိုင်သည်။

Impact (သက်ရောက်မှု)

သတင်းသည် လူအများအပေါ် သက်ရောက်မှုရှိသော သို့မဟုတ် အရေးပါသော အကျိုးဆက်များ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သော ကိစ္စရပ်ဖြစ်ရမည်။ သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များ၊ စီးပွားရေးကပ် စသည့် သတင်းများသည် လူအများအပေါ် သက်ရောက်မှုကြီးမားသောကြောင့် သတင်းတန်ဖိုး ပိုမို ရှိသည်။

Human Interest (လူသားဆန်မှု)

သတင်းသည် လူသားဆန်သော စိတ်ဝင်စားမှု၊ စာနာမှု သို့မဟုတ် စိတ်လှုပ်ရှားမှု နှိုးဆွပေးသော ကိစ္စရပ်ဖြစ်ရမည်။ လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း ဖြစ်ပျက်နေသော ပုံမှန်မဟုတ်သည့် ဖြစ်ရပ်များ၊ လူသားတို့၏ စိတ်ခံစားမှုများကို ထိခိုက်စေသော ဖြစ်ရပ်များသည် လူသားဆန်မှုရှိသော သတင်းများ ဖြစ်သည်။

Oddity (ထူးခြားမှု)

သတင်းသည် ထူးခြားသော၊ မမျှော်လင့်ထားသော သို့မဟုတ် ပုံမှန်မဟုတ်သော ကိစ္စရပ်ဖြစ်ရမည်။ ထူးခြားဆန်းပြားသော ဖြစ်ရပ်များသည် လူအများ၏ အာရုံစိုက်မှုကို ဖမ်းစားနိုင်သည်။

အထက်ပါ သတင်းတန်ဖိုးရှိသော အချက်များသည် သတင်းတစ်ပုဒ်၏ အရည်အသွေးကို ဆုံးဖြတ်ရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ သတင်းစာဆရာများသည် ဤအချက်များကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး သတင်းတစ်ပုဒ်ကို ရွေးချယ် တင်ဆက်ကြသည်။ သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် ဤအချက်များ ပိုမို ပါဝင်လေလေ ထိုသတင်းသည် ပရိသတ်အတွက် ပိုမို စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာ ဖြစ်လာလေလေ ဖြစ်သည်။

သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် သတင်းရယူနည်းများ

သတင်းစာပညာတွင် သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် သတင်းရယူနည်းများသည် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ သတင်းတစ်ပုဒ်၏ တိကျမှန်ကန်မှု၊ ယုံကြည်ရလောက်မှုနှင့် ဘက်မလိုက်မှုတို့သည် သတင်းရင်းမြစ်၏ အရည်အသွေးနှင့် သတင်းရယူနည်းစနစ်များအပေါ် မူတည်သည်။

သတင်းရင်းမြစ် အမျိုးအစားများ

သတင်းရင်းမြစ်များကို အဓိကအားဖြင့် အောက်ပါအတိုင်း ခွဲခြားနိုင်သည်။

On-the-Record Sources (မှတ်တမ်းတင် သတင်းရင်းမြစ်)

ဤသတင်းရင်းမြစ်များသည် ၎င်းတို့၏ အမည်နှင့် ရာထူးအဆင့်ကို ဖော်ပြခွင့်ပြုပြီး ၎င်းတို့၏ ပြောကြားချက်များကို သတင်းတွင် ကိုးကားဖော်ပြနိုင်သည်။ သတင်းစာဆရာများသည် ဤသတင်းရင်းမြစ်အမျိုးအစားကို အသုံးပြုခြင်းဖြင့် သတင်း၏ ယုံကြည်ရလောက်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်သည်။

Off-the-Record Sources (မှတ်တမ်းမတင် သတင်းရင်းမြစ်)

ဤသတင်းရင်းမြစ်များသည် ၎င်းတို့၏ အမည်နှင့် ရာထူးအဆင့်ကို ဖော်ပြခွင့် မပြုသော်လည်း သတင်းအချက်အလက်များ ပေးအပ်နိုင်သည်။ သတင်းစာဆရာများသည် ဤသတင်းရင်းမြစ်များထံမှ ရရှိသော အချက်အလက်များကို အတည်ပြုရန် အခြားသတင်းရင်းမြစ်များကိုလည်း စစ်ဆေးရန် လိုအပ်သည်။

Anonymous Sources (အမည်မဖော်လိုသော သတင်းရင်းမြစ်)

ဤသတင်းရင်းမြစ်များသည် ၎င်းတို့၏ အမည်ကို လုံးဝ ဖော်ပြခွင့် မပြုပေ။ သတင်းစာဆရာများသည် အမည်မဖော်လိုသော သတင်းရင်းမြစ်များကို အသုံးပြုရာတွင် အထူးသတိထားရန် လိုအပ်ပြီး ၎င်းတို့၏ ပြောကြားချက်များကို အတည်ပြုရန် အခြားသတင်းရင်းမြစ်များကိုလည်း စစ်ဆေးရန် လိုအပ်သည်။

သတင်းရယူနည်းများ

သတင်းစာဆရာများသည် သတင်းရယူရာတွင် အမျိုးမျိုးသော နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုကြသည်။ အဓိကအားဖြင့် အောက်ပါ နည်းလမ်းများကို အသုံးပြုကြသည်။

Interviews (တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်း)

သက်ဆိုင်သူများနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်းသည် သတင်းအချက်အလက်များ ရယူရန် အသုံးအများဆုံးနှင့် အထိရောက်ဆုံး နည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ သတင်းစာဆရာများသည် သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခြင်းဖြင့် ပထမဦးစွာ သတင်းအချက်အလက်များ ရယူနိုင်ပြီး သတင်း၏ တိကျမှန်ကန်မှုကို သေချာစေနိုင်သည်။

Observation (စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်း)

သတင်းစာဆရာများသည် သတင်းဖြစ်ရပ်များကို ကိုယ်တိုင် သွားရောက် စောင့်ကြည့်လေ့လာခြင်းဖြင့် သတင်းအချက်အလက်များ ရယူနိုင်သည်။ ဤနည်းလမ်းသည် သတင်း၏ တိကျမှန်ကန်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပြီး သတင်းစာဆရာအား သတင်းဖြစ်ရပ်၏ အခြေအနေမှန်ကို ပိုမို နားလည်သဘောပေါက်စေနိုင်သည်။

Documents and Records (စာရွက်စာတမ်းများနှင့် မှတ်တမ်းများ)

အစိုးရ စာရွက်စာတမ်းများ၊ တရားရုံး မှတ်တမ်းများ၊ နှစ်ပတ်လည် အစီရင်ခံစာများ စသည်တို့သည် သတင်းအချက်အလက်များ ရယူရန် အရေးကြီးသော ရင်းမြစ်များ ဖြစ်သည်။ သတင်းစာဆရာများသည် ဤစာရွက်စာတမ်းများနှင့် မှတ်တမ်းများကို လေ့လာခြင်းဖြင့် သတင်း၏ တိကျမှန်ကန်မှုကို သေချာစေနိုင်သည်။

Social Media (လူမှုကွန်ရက်)

လူမှုကွန်ရက်များသည် သတင်းအချက်အလက်များ ရယူရန် အသုံးဝင်သော ရင်းမြစ်တစ်ခု ဖြစ်လာသည်။ သတင်းစာဆရာများသည် လူမှုကွန်ရက်များမှတစ်ဆင့် သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် ဆက်သွယ်နိုင်သည်၊ သတင်းများကို မျှဝေနိုင်သည်၊ ပြည်သူ့အမြင်များကို ကောက်ယူနိုင်သည်။ သို့သော် လူမှုကွန်ရက်များမှ ရရှိသော သတင်းအချက်အလက်များကို အတည်ပြုရန် အခြားသတင်းရင်းမြစ်များကိုလည်း စစ်ဆေးရန် လိုအပ်သည်။

သတင်းစာဆရာများသည် အထက်ဖော်ပြပါ နည်းလမ်းများအပြင် အခြားသော သတင်းရယူနည်းများစွာလည်း ရှိသည်။

  • Press Conferences (သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများ) သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများသည် အရေးကြီးသော ကိစ္စရပ်များအကြောင်း တရားဝင် သတင်းထုတ်ပြန်ခြင်းနှင့် မေးခွန်းများ မေးမြန်းနိုင်သည့် အခွင့်အရေးကို သတင်းစာဆရာများအား ပေးအပ်သည်။
  • Investigative Reporting (စုံစမ်းဖော်ထုတ် သတင်းရေးသားခြင်း) ဤနည်းလမ်းတွင် သတင်းစာဆရာများသည် နက်ရှိုင်းစွာ သတင်းများကို တူးဖော်ရှာဖွေရပြီး အမှန်တရားကို ဖော်ထုတ်ရန် အချိန်နှင့် အားထုတ်မှုများစွာ လိုအပ်သည်။
  • Data Journalism (ဒေတာသတင်း) သတင်းစာဆရာများသည် ဒေတာများကို စုဆောင်းခြင်း၊ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းနှင့် သတင်းအချက်အလက်များ ထုတ်ယူခြင်းဖြင့် သတင်းများ ရေးသားနိုင်သည်။ ဤနည်းလမ်းသည် သတင်းတစ်ပုဒ်၏ တိကျမှန်ကန်မှုကို မြှင့်တင်ပေးနိုင်ပြီး ပိုမို နက်ရှိုင်းသော သတင်းအချက်အလက်များကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်။

သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် သတင်းရယူနည်းများသည် သတင်းစာပညာတွင် အလွန်အရေးကြီးသည်။ သတင်းရင်းမြစ်များ၏ အရည်အသွေးနှင့် သတင်းရယူနည်းများ၏ ကျင့်ဝတ်သိက္ခာရှိမှုသည် သတင်း၏ တိကျမှန်ကန်မှု၊ ယုံကြည်ရလောက်မှုနှင့် ဘက်မလိုက်မှုတို့ကို အဓိက ဆုံးဖြတ်ပေးသည်။ သတင်းစာဆရာများသည် သတင်းရင်းမြစ်များကို အတည်ပြုခြင်း၊ သတင်းရယူရာတွင် ပွင့်လင်းမြင်သာမှု ရှိခြင်း၊ ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများကို လိုက်နာခြင်းတို့ဖြင့် သတင်းစာပညာ၏ ယုံကြည်မှုကို ထိန်းသိမ်းရန် တာဝန်ရှိသည်။

သတင်းစာဆရာများအတွက် အကြံပြုချက်များ

  • သတင်းရင်းမြစ်များ၏ ယုံကြည်ရလောက်မှုကို အမြဲ စစ်ဆေးပါ။
  • သတင်းအချက်အလက်များကို အတည်ပြုရန် အမျိုးမျိုးသော သတင်းရင်းမြစ်များကို အသုံးပြုပါ။
  • သတင်းရယူရာတွင် ကျင့်ဝတ်စည်းကမ်းများကို လိုက်နာပါ။
  • သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ဆက်ဆံပါ။
  • သတင်းအချက်အလက်များကို တိကျမှန်ကန်စွာ ဖော်ပြပါ။
  • ဘက်မလိုက်ဘဲ သတင်းရေးသားပါ။

အထက်ပါ အကြံပြုချက်များကို လိုက်နာခြင်းဖြင့် သတင်းစာဆရာများသည် ယုံကြည်ရလောက်သော၊ တိကျမှန်ကန်ပြီး ဘက်မလိုက်သော သတင်းများကို ပြည်သူလူထုထံ ပေးပို့နိုင်မည် ဖြစ်သည်။

မာတိကာ

သတင်းစာပညာ၏ အဓိပ္ပါယ်နှင့် အရေးပါမှု

1. သတင်းစာပညာဆိုင်ရာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ
2. သတင်းစာပညာ၏ သမိုင်းကြောင်းအစနှင့် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်လာပုံ
3. လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် သတင်းစာပညာ၏ အခန်းကဏ္ဍ

သတင်း၏ အခြေခံများ

1. သတင်းဆိုင်ရာ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်များနှင့် လက္ခဏာများ
2. သတင်းတန်ဖိုးရှိသော အချက်များ (Newsworthiness)
3. သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် သတင်းရယူနည်းများ

သတင်းရေးသားမှု အခြေခံများ

1. သတင်းရေးသားပုံ အခြေခံပုံစံ (Inverted Pyramid)
2. သတင်းခေါင်းစဉ်ရေးသားနည်းများ
3. သတင်းစာပညာရပ်ဆိုင်ရာ အသုံးအနှုန်းများ
4. သတင်းရေးသားရာတွင် လိုက်နာရမည့် အခြေခံကျင့်ဝတ်များ

သတင်းစာပညာနှင့် နည်းပညာ

1. သတင်းစာပညာတွင် နည်းပညာ၏ အသုံးပြုမှုများ
2. အွန်လိုင်းသတင်းနှင့် လူမှုကွန်ရက်များ၏ သက်ရောက်မှု
3. သတင်းစာပညာရပ်နှင့် ဆက်စပ်နည်းပညာများ (Data Journalism, Multimedia Journalism)