သတင်းစာပညာရပ်နှင့် သတင်းသမားများ၏ အခန်းကဏ္ဍ

သတင်းစာပညာရပ်၏ လူ့အဖွဲ့အစည်းအပေါ် သက်ရောက်မှုများ

သတင်းစာပညာရပ်သည် လူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ရပ်၏ ဒီမိုကရေစီစနစ်၊ လူမှုရေး၊ စီးပွားရေး၊ ယဉ်ကျေးမှု စသည့် ကဏ္ဍများစွာအပေါ် အရေးပါသော သက်ရောက်မှုများ ရှိပါသည်။

 

ဒီမိုကရေစီစနစ် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အခရာကျသော အခန်းကဏ္ဍ

  • အသိပညာပေးခြင်း – သတင်းစာပညာသည် ပြည်သူလူထုအား နိုင်ငံရေး၊ စီးပွားရေး၊ လူမှုရေး ကိစ္စရပ်များအကြောင်း အသိပညာပေးခြင်းဖြင့် ဒီမိုကရေစီ လုပ်ငန်းစဉ်များတွင် အသိဥာဏ်ဖြင့် ပါဝင်လာစေရန် အားပေးသည်။
  • အစိုးရအပေါ် ထိန်းကျောင်းခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် အစိုးရ၏ လုပ်ရပ်များကို စောင့်ကြည့်ကြပ်မတ်ပြီး အများပြည်သူ အကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်စေမည့် ကိစ္စရပ်များကို ဖော်ထုတ်တင်ပြခြင်းဖြင့် အစိုးရအပေါ် ထိန်းကျောင်းမှု ပြုလုပ်သည်။
  • ပြည်သူ့အသံကို ထင်ဟပ်စေခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် ပြည်သူလူထု၏ အသံ၊ သဘောထားများကို ဖော်ထုတ်တင်ပြပေးခြင်းဖြင့် အစိုးရအား ပြည်သူ့ဆန္ဒကို နားထောင်အလေးထား ဆောင်ရွက်စေရန် တွန်းအားပေးသည်။
  • ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများ ဖန်တီးပေးခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် အရေးကြီးသော လူမှုရေး၊ နိုင်ငံရေး ကိစ္စရပ်များအပေါ် ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများ ဖန်တီးပေးခြင်းဖြင့် ဒီမိုကရေစီ လုပ်ငန်းစဉ်တွင် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။

 

လူမှုရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး

  • လူမှုအသိ တိုးပွားစေခြင်း – သတင်းစာပညာသည် လူမှုရေး ပြဿနာများ၊ လူ့အခွင့်အရေး ကိစ္စရပ်များ၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး စသည့် ကဏ္ဍများအကြောင်း သတင်းများ ဖော်ပြခြင်းဖြင့် လူမှုအသိ တိုးပွားစေသည်။
  • လူမှုရေး အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်စေခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် လူမှုရေး မညီမျှမှုများ၊ အကျင့်ပျက် ခြစားမှုများ၊ အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများကို ဖော်ထုတ်တင်ပြခြင်းဖြင့် လူမှုရေး အပြောင်းအလဲများ ဖြစ်ပေါ်စေရန် တွန်းအားပေးသည်။
  • လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း စုစည်းညီညွတ်မှု တည်ဆောက်ခြင်း – ဒေသဆိုင်ရာ သတင်းများ၊ လူမှုရေး လှုပ်ရှားမှုများအကြောင်း ဖော်ပြခြင်းဖြင့် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်း စုစည်းညီညွတ်မှုကို တည်ဆောက်ရန် အထောက်အကူ ပြုသည်။

 

စီးပွားရေး ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး

  • စီးပွားရေး သတင်းအချက်အလက်များ ဖြန့်ဝေခြင်း – စီးပွားရေး နှင့် စျေးကွက် သတင်းများ၊ ကုန်ဈေးနှုန်းများ၊ ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု အခွင့်အလမ်းများ စသည်တို့ကို တင်ဆက်ပေးခြင်းဖြင့် စီးပွားရေး လုပ်ငန်းများ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရန် အထောက်အကူ ပြုသည်။
  • စီးပွားရေး မူဝါဒများအပေါ် ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများ ဖန်တီးပေးခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် အစိုးရ၏ စီးပွားရေး မူဝါဒများအပေါ် ဆွေးနွေးငြင်းခုံမှုများ ဖန်တီးပေးခြင်းဖြင့် ပိုမို ကောင်းမွန်သော စီးပွားရေး မူဝါဒများ ချမှတ်နိုင်ရန် အထောက်အကူ ပြုသည်။
  • စားသုံးသူ အသိပညာ တိုးပွားစေခြင်း – ကုန်ပစ္စည်းနှင့် ဝန်ဆောင်မှုများ၏ အရည်အသွေး၊ စားသုံးသူ အခွင့်အရေး စသည်တို့အကြောင်း သတင်းများ ဖော်ပြခြင်းဖြင့် စားသုံးသူများအား အသိပညာ တိုးပွားစေပြီး 똑똑한 ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်နိုင်စေသည်။

 

ယဉ်ကျေးမှု ပြုစုပျိုးထောင်ခြင်း

သတင်းစာပညာရပ်သည် လူ့အဖွဲ့အစည်း၏ ယဉ်ကျေးမှု ပြုစုပျိုးထောင်ရေးတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။

  • ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များ ထိန်းသိမ်းခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် ရိုးရာဓလေ့ထုံးတမ်းများ၊ ဘာသာစကား၊ အနုပညာ၊ စာပေ စသည့် ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များကို ဖော်ထုတ်တင်ပြခြင်း၊ မှတ်တမ်းတင်ခြင်းများ ပြုလုပ်ပေးသည်။ ယင်းက ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များ ပျောက်ကွယ်မသွားစေရန် ထိန်းသိမ်းရာတွင် အထောက်အကူ ဖြစ်စေသည်။
  • ယဉ်ကျေးမှု နားလည်မှု တိုးမြင့်စေခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် မတူညီသော ယဉ်ကျေးမှုများအကြောင်း သတင်းများ တင်ဆက်ပေးခြင်းဖြင့် လူများအကြား ယဉ်ကျေးမှု နားလည်မှု၊ လေးစားမှု တိုးပွားစေသည်။
  • ယဉ်ကျေးမှု ဖလှယ်မှု ဖြစ်ပေါ်စေခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်းရှိ ယဉ်ကျေးမှုများအကြောင်း သတင်းများ တင်ဆက်ပေးခြင်းဖြင့် ယဉ်ကျေးမှု ဖလှယ်မှု ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
  • အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ် တည်ဆောက်ခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် အမျိုးသားရေး လှုပ်ရှားမှုများ၊ အမျိုးသား ယဉ်ကျေးမှုနှင့် သမိုင်းကြောင်း ဆိုင်ရာ သတင်းများ တင်ဆက်ပေးခြင်းဖြင့် ပြည်သူများအတွင်း အမျိုးသားရေး စိတ်ဓာတ် တည်ဆောက်ရာတွင် အထောက်အကူ ပြုသည်။
  • လူမှုစံနှုန်းများ ပုံဖော်ခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် မည်သည့်အပြုအမူများသည် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအတွက် လက်ခံနိုင်ဖွယ် ဖြစ်သည်၊ မည်သည့်အပြုအမူများသည် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအတွက် လက်မခံနိုင်ဖွယ် ဖြစ်သည် စသည်ဖြင့် လူမှုစံနှုန်းများ ပုံဖော်ရာတွင် ပါဝင်သည်။

 

သတင်းစာပညာရပ်၏ အားနည်းချက်များ

သတင်းစာပညာရပ်သည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုများစွာ ရှိသော်လည်း အားနည်းချက်များလည်း ရှိပါသည်။

  • သတင်းတု ပြဿနာ – သတင်းတုနှင့် မှားယွင်းသော သတင်းများသည် လူမှုကွန်ရက်များနှင့် အွန်လိုင်း ပလက်ဖောင်းများတွင် အလွယ်တကူ ပျံ့နှံ့နိုင်သည်။ ယင်းက လူမှုရေး ပဋိပက္ခများ၊ နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
  • ဘက်လိုက်မှု – သတင်းမီဒီယာများသည် တစ်ခါတစ်ရံတွင် ပိုင်ရှင် သို့မဟုတ် အယ်ဒီတာ၏ နိုင်ငံရေး သဘောထား၊ စီးပွားရေး အကျိုးစီးပွားများကြောင့် သတင်းများကို ဘက်လိုက်စွာ တင်ဆက်တတ်သည်။ ယင်းက သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်၏ ဆုံးဖြတ်ချက်များကို ထိခိုက်စေနိုင်သည်။
  • သတင်းချဲ့ကား တင်ဆက်မှု (Sensationalism) – သတင်းမီဒီယာ အချို့သည် သတင်းဖတ်ရှုသူ ပိုမို ရရှိစေရန် သတင်းကို ချဲ့ကား တင်ဆက်တတ်ကြသည်။ ယင်းသည် သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်အား သတင်းအချက်အလက်များကို မှားယွင်းစွာ နားလည်မှု ဖြစ်စေနိုင်သည်။

သတင်းစာပညာရပ်သည် လူ့အဖွဲ့အစည်းအပေါ် အကျိုးသက်ရောက်မှုများစွာ ရှိသော်လည်း အထက်ပါ အားနည်းချက်များကို သတိပြုရန် လိုအပ်ပါသည်။ သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များအနေဖြင့် သတင်းများကို ဝေဖန်ပိုင်းခြား သုံးသပ်တတ်မှု၊ ယုံကြည်စိတ်ချရသော သတင်းရင်းမြစ်များကို ရွေးချယ်ဖတ်ရှုမှုတို့ဖြင့် သတင်းစာပညာရပ်၏ အကျိုးရှိသော သက်ရောက်မှုများကို အပြည့်အဝ ရရှိစေနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။

သတင်းသမားများ၏ ကျင့်ဝတ်နှင့် တာဝန်ယူမှုများ

သတင်းသမားများသည် လူ့အဖွဲ့အစည်းတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သူများ ဖြစ်ကြပြီး ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ကျင့်ဝတ်နှင့်အညီ ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်ရန် လိုအပ်ပါသည်။ သတင်းသမားများ လိုက်နာရမည့် အခြေခံ ကျင့်ဝတ်များနှင့် တာဝန်ယူမှုများကို အောက်ပါအတိုင်း ဖော်ပြထားပါသည်။

အခြေခံ ကျင့်ဝတ်များ

  1. Truth and Accuracy (မှန်ကန်တိကျမှု): သတင်းသမားများသည် အမှန်တရားကို ရှာဖွေဖော်ထုတ်ပြီး တိကျမှန်ကန်သော သတင်းအချက်အလက်များကိုသာ တင်ပြရန် တာဝန်ရှိသည်။ သတင်းရင်းမြစ်များကို သေချာစွာ စိစစ်ပြီး မှားယွင်းသတင်းများ ဖြန့်ဝေခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရမည်။

     

  2. Independence (လွတ်လပ်မှု): သတင်းသမားများသည် မည်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်း သို့မဟုတ် အစိုးရ၏ ဖိအားပေးမှု၊ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုများမှ ကင်းဝေးရမည်။ မိမိ၏ ကိုယ်ပိုင် အကျိုးစီးပွား သို့မဟုတ် တစ်ဖက်သတ် ထင်မြင်ယူဆချက်များကြောင့် သတင်းများကို ဘက်လိုက်စွာ တင်ပြခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရမည်။

     

  3. Fairness and Impartiality (တရားမျှတမှု နှင့် ဘက်မလိုက်မှု): သတင်းသမားများသည် သတင်းဖြစ်ရပ်တစ်ခုကို တင်ပြရာတွင် သက်ဆိုင်သူ အားလုံး၏ အမြင်သဘောထားများကို တင်ပြပေးရမည်။ တစ်ဖက်သတ် သဘောထား သို့မဟုတ် တစ်စုံတစ်ဦးကို တမင် ပုတ်ခတ်ခြင်း၊ အပုပ်ချခြင်းများ မပြုလုပ်ရပါ။

     

  4. Humanity (လူသားဆန်မှု): သတင်းသမားများသည် လူသားတိုင်း၏ Dignity (ဂုဏ်သိက္ခာ) ကို လေးစားရမည်။ အထူးသဖြင့် ကလေးသူငယ်များ၊ အမျိုးသမီးများ၊ လူနည်းစုများနှင့် အားနည်းတဲ့ အုပ်စုများ၏ အခွင့်အရေးများကို ကာကွယ်ရန် သတင်းများတွင် သတိထား တင်ပြရမည်။

     

  5. Accountability (တာဝန်ခံမှု): သတင်းသမားများသည် မိမိတို့၏ လုပ်ရပ်များအပေါ် တာဝန်ယူရမည်။ မှားယွင်းသတင်းများ ဖြန့်ဝေမိပါက ပြန်လည် ပြင်ဆင်ပေးရမည်။ သတင်းရင်းမြစ်များကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ဖော်ပြရမည်။

     

သတင်းသမားများ၏ တာဝန်ယူမှုများ

  1. အများပြည်သူအား သတင်းအချက်အလက်များ ပေးအပ်ခြင်း – သတင်းသမားများသည် ပြည်သူလူထုအား မှန်ကန်တိကျပြီး ဘက်မလိုက်သော သတင်းအချက်အလက်များကို ပေးအပ်ရန် တာဝန်ရှိသည်။ ယင်းသည် ပြည်သူများအား ၎င်းတို့၏ ဘဝနှင့် ပတ်ဝန်းကျင်အကြောင်း ပိုမို သိရှိနားလည်စေပြီး ကောင်းမွန်သော ဆုံးဖြတ်ချက်များ ချမှတ်နိုင်ရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေသည်။

     

  2. အစိုးရအပေါ် ထိန်းကျောင်းခြင်း – သတင်းသမားများသည် အစိုးရ၏ လုပ်ရပ်များကို စောင့်ကြည့် ကြပ်မတ်ပြီး အများပြည်သူ အကျိုးစီးပွားကို ထိခိုက်စေမည့် မူမမှန်မှုများ ရှိပါက ဖော်ထုတ် တင်ပြရန် တာဝန်ရှိသည်။ ယင်းသည် အစိုးရအား တာဝန်သိတတ်စေပြီး ပြည်သူ့ဆန္ဒနှင့်အညီ ဆောင်ရွက်စေရန် တွန်းအားပေးသည်။

     

  3. လူမှုရေး ပြဿနာများကို မီးမောင်းထိုးပြခြင်း – သတင်းသမားများသည် လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းအတွင်း ဖြစ်ပေါ်နေသော ပြဿနာများကို ဖော်ထုတ် တင်ပြခြင်းဖြင့် လူမှုရေး ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေရန် တွန်းအားပေးသည်။

     

  4. ယဉ်ကျေးမှု ပြုစုပျိုးထောင်ခြင်း – သတင်းသမားများသည် ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ်များ၊ အနုပညာ၊ စာပေ စသည်တို့ကို မီးမောင်းထိုးပြခြင်းဖြင့် ယဉ်ကျေးမှု ပြုစုပျိုးထောင်ရေးတွင် ပါဝင်ကူညီနိုင်သည်။

     

  5. ပြည်သူလူထုအား အသိပညာ ဗဟုသုတ ဖြန့်ဝေပေးခြင်း – သတင်းသမားများသည် ကမ္ဘာ့အရေးအခင်းများ၊ သိပ္ပ္ပံနှင့် နည်းပညာ အစရှိသည့် ကဏ္ဍများမှ ဗဟုသုတများကို ဖြန့်ဝေပေးခြင်းဖြင့် ပြည်သူလူထု၏ အသိပညာ တိုးပွားစေပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အထောက်အကူ ပြုသည်။

 

သတင်းသမားများ၏ ကျင့်ဝတ်နှင့် တာဝန်ယူမှုများ ချိုးဖောက်ခြင်း၏ ဆိုးကျိုးများ

  • အများပြည်သူ၏ ယုံကြည်မှု ပျက်ပြားခြင်း – သတင်းသမားများသည် ကျင့်ဝတ်နှင့် တာဝန်ယူမှုများကို ချိုးဖောက်ပါက ပြည်သူလူထု၏ ယုံကြည်မှုကို ပျက်ပြားစေသည်။ ယင်းက သတင်းမီဒီယာ၏ လွတ်လပ်မှု၊ ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေပြီး ဒီမိုကရေစီ လုပ်ငန်းစဉ်အပေါ် ယုံကြည်မှုကိုပါ လျော့ကျစေသည်။
  • လူ့အဖွဲ့အစည်းအတွင်း အကွဲအပြဲများ ဖြစ်ပေါ်စေခြင်း – သတင်းမှားများ ဖြန့်ဝေခြင်း၊ ဘက်လိုက်သော သတင်းများ တင်ဆက်ခြင်းတို့သည် လူမျိုးရေး၊ ဘာသာရေး ပဋိပက္ခများ၊ အမုန်းတရားများ ဖြစ်ပေါ်စေနိုင်သည်။
  • နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ပွားစေခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် အစိုးရ ဆန့်ကျင်ရေး သတင်းများကိုသာ ဖော်ပြခြင်း၊ သတင်းတုများ ဖြန့်ဝေခြင်း တို့ကြောင့် နိုင်ငံရေး မတည်ငြိမ်မှုများ ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်။
  • စီးပွားရေး ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပေါ်စေခြင်း – ကုမ္ပဏီများ၏ ဂုဏ်သိက္ခာကို ထိခိုက်စေသော သတင်းမှားများကြောင့် ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုများ ကျဆင်းခြင်း၊ အစုရှယ်ယာ ဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းခြင်း စသည်ဖြင့် စီးပွားရေး ဆုံးရှုံးမှုများ ဖြစ်ပွားစေနိုင်သည်။

 

သတင်းသမားများ၏ ကျင့်ဝတ်နှင့် တာဝန်ယူမှုများကို မြှင့်တင်ရန် နည်းလမ်းများ

  • သတင်းသမားများအတွက် ကျင့်ဝတ်သင်တန်းများ ပို့ချပေးခြင်း – သတင်းသမားများအား ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းတာဝန်များကို ကျင့်ဝတ်နှင့်အညီ ကျေပွန်စွာ ထမ်းဆောင်နိုင်ရန် လိုအပ်သော အသိပညာ၊ ကျွမ်းကျင်မှုများ ပေးအပ်ရန် လိုအပ်သည်။
  • မီဒီယာ အဖွဲ့အစည်းများတွင် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများ ချမှတ်ခြင်း – သတင်းဌာနများအနေဖြင့် သတင်းသမားများ လိုက်နာရမည့် ကျင့်ဝတ်ဆိုင်ရာ စည်းမျဉ်းများ ချမှတ်ထားရန် လိုအပ်သည်။
  • သတင်းမီဒီယာများအပေါ် ပြည်သူ့ စောင့်ကြည့်မှု တိုးမြင့်စေခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် ပြည်သူလူထုအား ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ တင်ပြရမည်။ ပြည်သူလူထု အနေဖြင့်လည်း သတင်းမီဒီယာများ၏ လုပ်ရပ်များကို စောင့်ကြည့် ကြပ်မတ်ပြီး တာဝန်ယူမှု ရှိစေရန် တောင်းဆိုရမည်။

 

သတင်းသမားများသည် ကျင့်ဝတ်နှင့် တာဝန်ယူမှုများကို လိုက်နာခြင်းဖြင့် မှန်ကန်သော သတင်းအချက်အလက်များကို ပြည်သူလူထုထံ ပေးအပ်နိုင်ပြီး လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အထောက်အကူ ပြုနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။

သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်နှင့် သတင်းမီဒီယာများအကြား ဆက်ဆံရေး

သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်နှင့် သတင်းမီဒီယာများအကြား ဆက်ဆံရေးသည် အပြန်အလှန် အကျိုးပြုသော၊ တစ်ဦးကိုတစ်ဦး မှီခိုနေရသော ဆက်ဆံရေးတစ်ခု ဖြစ်ပါသည်။ သတင်းမီဒီယာများသည် သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်အတွက် မှန်ကန်တိကျသော သတင်းအချက်အလက်များ ဖြန့်ဝေပေးရန် တာဝန်ရှိသလို သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များကလည်း သတင်းမီဒီယာများကို တာဝန်ယူမှုရှိစေရန် တုံ့ပြန်မှုများ ပြုလုပ်ရန် လိုအပ်ပါသည်။

 

သတင်းမီဒီယာများ၏ တာဝန်

  • မှန်ကန်တိကျသော သတင်းအချက်အလက် ဖြန့်ဝေပေးခြင်း
    • သတင်းမီဒီယာများသည် သတင်းအချက်အလက်များကို စုံစမ်းစစ်ဆေးပြီး မှန်ကန်တိကျမှုရှိမရှိ သေချာစွာ စိစစ်ပြီးမှသာ ဖြန့်ဝေသင့်ပါသည်။
    • သတင်းရင်းမြစ်ကို ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ဖော်ပြပေးရမည်။
    • သတင်းတု၊ မှားယွင်းသော သတင်းများ ဖြန့်ဝေခြင်းမှ ရှောင်ကြဉ်ရမည်။
  • ဘက်မလိုက်သော သတင်း တင်ဆက်ခြင်း
    • သတင်းမီဒီယာများသည် မည်သည့် ပုဂ္ဂိုလ်၊ အဖွဲ့အစည်း သို့မဟုတ် အစိုးရ၏ ဖိအားပေးမှု၊ လာဘ်ပေးလာဘ်ယူမှုများမှ ကင်းဝေးပြီး ဘက်မလိုက်သော သတင်းများကိုသာ တင်ဆက်သင့်သည်။
    • သတင်းဖြစ်ရပ်တစ်ခုအပေါ် သက်ဆိုင်သူ အားလုံး၏ သဘောထားများကို တင်ပြပေးရမည်။
  • ပြည်သူ့အကျိုးစီးပွားကို ရှေးရှုခြင်း
    • သတင်းမီဒီယာများသည် ပြည်သူလူထု၏ အကျိုးစီးပွားကို ရှေးရှုပြီး သတင်းများကို တင်ဆက်ရမည်။
    • လူ့အခွင့်အရေး ချိုးဖောက်မှုများ၊ အကျင့်ပျက် ခြစားမှုများကို ဖော်ထုတ်တင်ပြရမည်။
  • သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်နှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်း
    • သတင်းမီဒီယာများသည် သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်၏ တုံ့ပြန်မှုများကို ဖိတ်ခေါ်ပြီး ၎င်းတို့၏ အကြံပြုချက်များကို နားထောင်သင့်သည်။
    • ပြည်သူလူထုနှင့် ထိတွေ့ဆက်ဆံခြင်းဖြင့် သတင်းမီဒီယာများသည် ၎င်းတို့၏ လုပ်ငန်းဆောင်တာများကို ပိုမို တာဝန်ယူမှုရှိစွာ ဆောင်ရွက်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။

 

သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်၏ တာဝန်

  • သတင်းရင်းမြစ်များကို စိစစ်ခြင်း
    • သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များအနေဖြင့် သတင်းတစ်ပုဒ်ကို ဖတ်ရှုရာတွင် သတင်းရင်းမြစ်၏ ယုံကြည်စိတ်ချရမှုကို စစ်ဆေးရန် လိုအပ်သည်။
    • မတူညီသော သတင်းရင်းမြစ်များမှ သတင်းများကို ဖတ်ရှုပြီး နှိုင်းယှဉ် သုံးသပ်သင့်သည်။
  • ဝေဖန်ပိုင်းခြား သုံးသပ်တတ်ခြင်း
    • သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များအနေဖြင့် သတင်းတစ်ပုဒ်ကို ဖတ်ရှုရာတွင် ဝေဖန်ပိုင်းခြား သုံးသပ်တတ်ရန် လိုအပ်သည်။
    • သတင်းတွင် ဖော်ပြထားသော အချက်အလက်များကို သေချာစွာ စစ်ဆေးပြီး ဘက်လိုက်မှု ရှိမရှိ သတိပြုသင့်သည်။
  • သတင်းမီဒီယာများကို တုံ့ပြန်မှု ပြုလုပ်ခြင်း
    • သတင်းမီဒီယာများသည် မှားယွင်းသော သတင်းများ ဖြန့်ဝေပါက သို့မဟုတ် ဘက်လိုက်သော သတင်းများ တင်ဆက်ပါက သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များအနေဖြင့် တုံ့ပြန်မှုများ ပြုလုပ်သင့်သည်။
    • သတင်းမီဒီယာများ၏ လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် မှတ်ချက်ရေးသားခြင်း၊ တိုင်ကြားခြင်းများ ပြုလုပ်နိုင်သည်။

 

သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်နှင့် သတင်းမီဒီယာများအကြား ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်စေရန် အကြံပြုချက်များ

  • သတင်းမီဒီယာများအနေဖြင့် ပြည်သူလူထုနှင့် ပွင့်လင်းမြင်သာစွာ ဆက်ဆံပြီး ၎င်းတို့၏ အကြံပြုချက်များကို ဖိတ်ခေါ် နားထောင်သင့်သည်။
  • သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များအနေဖြင့် သတင်းမီဒီယာများ၏ တင်ဆက်မှုများကို ဝေဖန်ပိုင်းခြား သုံးသပ်တတ်ရန် ကြိုးစားသင့်သည်။ သတင်းတစ်ပုဒ်တွင် ဖော်ပြထားသည့် အချက်အလက်များကို တခြားသော သတင်းရင်းမြစ်များနှင့် နှိုင်းယှဉ်ဖတ်ရှုခြင်း၊ မေးခွန်းထုတ်ခြင်း၊ သတင်းအတည်ပြု ဝက်ဘ်ဆိုဒ်များကို အသုံးပြုခြင်း စသည့် နည်းလမ်းများဖြင့် သတင်းမှန် ရရှိအောင် ကြိုးစားရမည်။
  • အပြုသဘောဆောင်သော ဆက်ဆံရေး တည်ဆောက်ခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်၏ တုံ့ပြန်မှုများကို အသိအမှတ်ပြုပြီး ၎င်းတို့၏ အကြံပြုချက်များကို နားထောင်သင့်သည်။ သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များကလည်း သတင်းမီဒီယာများအား အပြုသဘောဆောင်သော တုံ့ပြန်မှုများ ပြုလုပ်သင့်သည်။ ဥပမာအားဖြင့် သတင်းမီဒီယာများသည် ၎င်းတို့၏ လူမှုကွန်ရက် စာမျက်နှာများတွင် မေးခွန်းများ မေးမြန်းခြင်း၊ သတင်းများကို မျှဝေခြင်း၊ ၎င်းတို့၏ အကြံပြုချက်များကို ပေးပို့ခြင်း စသည်တို့ကို ပြုလုပ်နိုင်ပါသည်။

 

သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်နှင့် သတင်းမီဒီယာများအကြား ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်ခြင်း၏ အကျိုးကျေးဇူးများ

  • ဒီမိုကရေစီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး – သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်နှင့် သတင်းမီဒီယာများအကြား ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်ခြင်းသည် ဒီမိုကရေစီ ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အထောက်အကူ ဖြစ်စေသည်။ သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များသည် မှန်ကန်သော သတင်းအချက်အလက်များ ရရှိခြင်းဖြင့် နိုင်ငံရေးတွင် ပိုမို အသိဥာဏ်ဖြင့် ပါဝင်လာနိုင်ပြီး သတင်းမီဒီယာများသည် ပြည်သူ့အကျိုးစီးပွားကို ရှေးရှုသော သတင်းများကို တင်ဆက်ရန် တွန်းအားပေးခြင်း ဖြစ်သည်။
  • မှန်ကန်တိကျသော သတင်းအချက်အလက်များ ဖြန့်ဝေမှု တိုးတက်လာခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်၏ တုံ့ပြန်မှုများကို ထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းဖြင့် မှန်ကန်တိကျသော သတင်းအချက်အလက်များကို ဖြန့်ဝေရန် ပိုမို အားထုတ်လာကြမည် ဖြစ်သည်။
  • သတင်းစာဖတ်ပရိသတ် တိုးပွားလာခြင်း – သတင်းမီဒီယာများသည် ပြည်သူလူထု၏ အကြံပြုချက်များကို နားထောင်ခြင်းဖြင့် ၎င်းတို့၏ သတင်းတင်ဆက်မှုများကို ပိုမို ကောင်းမွန်အောင် ပြုလုပ်နိုင်သည်။ ယင်းက သတင်းစာဖတ်ပရိသတ် တိုးပွားလာစေရန် အထောက်အကူ ဖြစ်စေသည်။

 

သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်နှင့် သတင်းမီဒီယာများအကြား ဆက်ဆံရေးသည် နှစ်ဦးနှစ်ဖက် အပြန်အလှန် အကျိုးပြုသော၊ အားကိုးမှီခိုရသော ဆက်ဆံရေးတစ်ခု ဖြစ်သည်။ သတင်းစာဖတ်ပရိသတ်များအနေဖြင့် သတင်းမီဒီယာများ၏ တာဝန်ယူမှုကို မြှင့်တင်ရန် တုံ့ပြန်မှုများ ပြုလုပ်ရမည်ဖြစ်ပြီး သတင်းမီဒီယာများအနေဖြင့်လည်း ပြည်သူလူထု၏ အသံကို နားထောင်ပြီး မှန်ကန်တိကျသော သတင်းအချက်အလက်များကို ဖြန့်ဝေပေးရန် တာဝန်ယူရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ဤသို့ နှစ်ဦးနှစ်ဖက် ပူးပေါင်း ဆောင်ရွက်ခြင်းဖြင့်သာ ဒီမိုကရေစီ လူ့အဖွဲ့အစည်း ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးကို အထောက်အကူ ပြုနိုင်မည် ဖြစ်ပါသည်။

မာတိကာ

သတင်းတု၊ သတင်းမှားများကို ဖေါ်ထုတ်ခြင်း

တိကျမှန်ကန်သော သတင်းအချက်အလက်များကို မျှဝေရန် တာဝန်သည် သတင်းထောက်များ သို့မဟုတ် မီဒီယာဌာနများအပေါ်တွင်သာ မူတည်ခြင်း မဟုတ်ကြောင်း သတိရပါ။ ကျွန်ုပ်တို့ ဖတ်ရှုပြီး မျှဝေသည့်အရာကို ဝေဖန်ပိုင်းခြား သုံးသပ်ရန် ကျွန်ုပ်တို့အားလုံးတွင် တာဝန်ရှိပါသည်။ 

သင့်သတင်း၏ ရင်းမြစ်ကို သိရှိခြင်း၏ အစွမ်း

Echo Chamber ထဲ ပိတ်မိနေပြီလား?
ကိုယ့်ယုံကြည်ချက်နဲ့ ကိုက်ညီတဲ့ သတင်းတွေကိုပဲ ကြားနေရတာ၊ တစ်ဖက်သတ်အမြင်တွေနဲ့ပဲ ကြုံနေရတာမျိုး ဖြစ်နေပါသလား။ ဒီလို echo chamber ကနေ လွတ်မြောက်ဖို့ သတင်းရင်းမြစ် ကွဲပြားမှုရဲ့ အရေးပါမှုကို ဒီဆောင်းပါးမှာ ဖတ်ရှုလေ့လာနိုင်ပါတယ်။

ဒစ်ဂျစ်တယ်စွဲလမ်းမှုကို တိုက်ဖျက်ခြင်း

ဒီဂျစ်တယ်ခေတ်ကြီးမှာ ကျွန်တော်တို့ ဘဝတွေဟာ ဒစ်ဂျစ်တယ်မျက်နှာပြင်တွေနဲ့ မကင်းနိုင်သလောက် ဖြစ်နေပါပြီ။ အဆက်မပြတ် အသိပေးချက်တွေ၊ စိတ်ဝင်စားစရာ အကြောင်းအရာတွေနဲ့ လူမှုဆက်ဆံရေးတွေကြားမှာ ဘယ်အချိန်မှာမှ မျက်နှာပြင်နဲ့ ဝေးမနေနိုင် ဖြစ်နေပါတယ်။ ဒီလို ဒစ်ဂျစ်တယ် စက်ပစ္စည်းတွေကို အလွန်အကျွံ အသုံးပြုမိတာက စိတ်ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်စေနိုင်သလို လက်တွေ့ဘဝ ဆက်ဆံရေးတွေကိုပါ ထိခိုက်လာစေနိုင်ပါတယ်။

Clickbait: လူမှုကွန်ရက်များ၏ အမှိုက်ပုံ

လူမှုကွန်ရက်တွေမှာ သတင်းတွေ ကြည့်ရှုရင်း “နောက်ဘာဖြစ်လာမလဲ သင် မယုံနိုင်စရာပဲ” ဒါမှမဟုတ် “ဒီရိုးရှင်းတဲ့ အကွက်တစ်ခုက အရာအားလုံးကို ပြောင်းလဲပေးလိမ့်မယ်” ဆိုတဲ့ ခေါင်းစဉ်မျိုးတွေကို မကြာခဏ တွေ့နေရပါတယ်။ Clickbait လို့ လူသိများတဲ့ ဒီလို ဆွဲဆောင်မှုရှိတဲ့ ခေါင်းစဉ်တွေက သင့်ရဲ့ သိချင်စိတ်၊ အံ့သြစိတ်ကို နှိုးဆွပြီး လင့်ခ်ကို နှိပ်ချင်အောင် ဖန်တီးထားတာပါ။

သတင်းမှားတွေ ကျွန်ုပ်တို့ကို ဘယ်လိုလှည့်စားသလဲ

ကြော်ငြာတစ်ခု ဒါမှမဟုတ် သတင်းတစ်ပုဒ်ကို ထပ်ခါထပ်ခါကြားရတဲ့အခါ အဲဒီအရာက မှန်တယ်လို့ လက်ခံလာတတ်တဲ့ စိတ်ပိုင်းဆိုင်ရာ သဘောတရားတစ်ခု ရှိပါတယ်။ ဒါကို စိတ်ပညာရှင်တွေက “Illusory Truth Effect” လို့ ခေါ်ပါတယ်။ တစ်ခုခုကို ကြိမ်ဖန်များစွာ ကြားရတဲ့အခါ ဦးနှောက်က အလွယ်တကူ လက်ခံ၊ နားလည်လာပြီး အမှန်တရားလို့ ထင်မြင်လာတတ်ပါတယ်။

သင့် အွန်လိုင်းဘဝ၏ မှတ်တမ်း

ဒီဂျစ်တယ်ခြေရာကို လူတစ်ဦး၏ အွန်လိုင်းလှုပ်ရှားမှုများနှင့် ၎င်းတို့အသုံးပြုသည့် စက်ပစ္စည်းများကို ခြေရာခံရန် အသုံးပြုနိုင်သည်။ တစ်ခါတစ်ရံတွင် digital shadow သို့မဟုတ် electronic footprint ဟုလည်း ခေါ်ဆိုပါသည်။

ဓာတ်ပုံရိုက်ကူးခြင်း နည်းစနစ်များ

1. ကောင်းမွန်သော ဓာတ်ပုံတစ်ပုံအတွက် အခြေခံအစိတ်အပိုင်းများ
2. မတူညီသော ရိုက်ချက်များ (Wide Shot, Medium Shot, Close-up) နှင့် ၎င်းတို့၏ အသုံးပြုပုံ
3. လှုပ်ရှားနေသော အရာဝတ္ထုများကို ရိုက်ကူးနည်းများ (Panning, Freezing Action)
4. လူများကို ဓာတ်ပုံရိုက်ရာတွင် သတိပြုရမည့် အချက်များ
5. သတင်းဓာတ်ပုံ ပုံစာရေးသားနည်းများ (Photo Caption)

ဗွီဒီယို ရိုက်ကူးခြင်း နည်းစနစ်များ

၁။ ဗွီဒီယို ရိုက်ချက် အမျိုးအစားများ
၂။ ကင်မရာ ရွေ့လျားပုံ အမျိုးအစားများ
၃။ တည်ငြိမ်သော ရိုက်ချက် ရရှိရန် နည်းလမ်းများ
၄။ အင်တာဗျူး ရိုက်ကူးနည်းများ

သတင်း ဖတ်ရှုခြင်း

သတင်းခေါင်းစဉ်နှင့် သတင်းအစ (Lead) သည် သတင်းတစ်ပုဒ်၏ အနှစ်ချုပ်ကို ဖော်ပြပေးသည့် အစိတ်အပိုင်းများ ဖြစ်ကြပြီး သတင်းတစ်ပုဒ်လုံးကို ဖတ်ရှုရန် ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာတွင် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်ပါသည်။